Een half uur over een e-mail doen, en dan vlak voor je ‘m verstuurt, toch nog wat aanpassingen doorvoeren. Herkenbaar? Dan ben je misschien wel een perfectionist. Perfectionisme is niet per se een slechte eigenschap, maar soms wel lastig. Zowel voor jezelf als voor je collega’s. In deze blogpost gaan we in op wat perfectionisme precies is, waardoor het ontstaat en wat je kunt doen om het draaglijk te houden.

Wat is perfectionisme? 

Perfectionisme kan worden omschreven als het ‘streven naar perfectie’. Een perfectionist zal nooit tevreden zijn. Hij of zij heeft een zeer hoge standaard voor zichzelf. “Als ik iets doe, doe ik het perfect.”

 

Lees hier direct onze 6 tips over hoe om te gaan met perfectionisme.

 


Perfectionisme kenmerken 

 

Een aantal van de ‘symptomen’ of uitingen van perfectionisme op de werkvloer

 

  1. Constant het gevoel hebben dat je tekortschiet, falen
  2. Taken uitstellen omdat je bang bent ze niet perfect te kunnen doen
  3. Controlegedrag, bijvoorbeeld veel moeite hebben om iets aan een collega over te laten of taken te delegeren
  4. Erg veel tijd besteden aan relatief simpele taken, bijvoorbeeld een e-mail constant bijschaven
  5. Overdreven bezig zijn met kleine details

 

Waar komt perfectionisme vandaan?

 

Muriel Hillenius geeft trainingen op het gebied van professionele en persoonlijke ontwikkeling. Zij herkent grofweg drie verschillende niveaus waarop perfectionisme kan worden aangewakkerd:

 

  1. Op persoonlijk niveau
  2. Op maatschappelijk niveau
  3. Op het niveau van de bedrijfscultuur

 

Persoonlijk niveau

 

Ten eerste het persoonlijke niveau. Volgens Muriel is dit deels evolutionair te verklaren. Muriel: “Als je kijkt naar de evolutionaire psychologie, dan zie je dat mensen verschillende overlevingsstrategieën hebben aangenomen.

 

In de tijd van jagers en verzamelaars, was het essentieel om niet uit de stam verstoten te worden. De een had een meer relationele benadering: iedereen te vriend houden. De ander probeerde vooral zijn plek in de groep te behouden door zich nuttig te maken en het werk altijd heel goed te doen. Dus in die zin gaat perfectionisme al heel ver terug.” In hoeverre je aanleg hebt voor perfectionistisch gedrag, is dus deels evolutionair te verklaren.

 

Prestatiedruk in de maatschappij 

 

Ten tweede speelt onze moderne maatschappij een rol. Er is ‘prestatiedruk’. Onder andere studenten merken dit, bijvoorbeeld door het feit dat studeren nu zelf (of door de ouders) moet worden betaald in plaats van door de overheid wordt gefinancierd, zoals van de jaren ‘80 tot 2015 het geval was. Muriel: “Er wordt ook weleens gezegd dat er een epidemie van perfectionisme plaatsvindt in het westen. We moeten allemaal alles in het leven perfect doen, dat creëert veel stress.”

 

Bedrijfscultuur 

 

Het laatste dat een rol speelt bij perfectionisme op het werk, is de bedrijfscultuur die ergens is, of nog specifieker, de dynamiek binnen een team. Hierbij gaat het volgens Muriel vooral om een cultuur waarin fouten worden afgestraft. “Als je vanuit je manager of het MT erg wordt afgestraft wanneer er fouten worden gemaakt, kan dat leiden tot perfectionisme. Dit uit zich dan in gedrag zoals fouten verdoezelen, anderen de schuld geven, of zaken helemaal niet meer durven op te pakken.”

 

Op alle drie de bovenstaande niveaus, speelt de groep bewust of onbewust een belangrijke rol. “Een driver voor mensen die dingen voor zichzelf alles perfect willen doen, is dat ze ook graag willen dat hun omgeving ziet dat ze heel goed zijn in wat ze doen. Ook weer om geaccepteerd te worden door de groep. Ieder van ons wil deel uitmaken van een groep of community en daaraan waarde kunnen toevoegen. Dit speelt dus ook op de werkvloer, dat mensen altijd op zoek zijn naar waardering. Een manier om die te krijgen is door dingen heel goed te doen.”

Omgaan met perfectionisme? 6 tips

Tip 1: Ken jezelf

‘Ken Uzelve’, was de tekst boven de entree van de tempel waar de Grieken het Orakel van Delphi raadpleegden. Volgens de oude verhalen zagen de meeste pelgrims dit advies over het hoofd. En dat terwijl het vaak een slimmer advies was dan dat was de priesteres van de tempel hen gaf.

 

Ook in de context van perfectionisme is dit een goede tip. Wees je bewust van je perfectionisme en reflecteer erop. Probeer na te gaan op welke manieren en momenten je er vooral last van hebt. Put je jezelf uit doordat je alles perfect wilt doen? Of begin je juist niet aan belangrijke klussen omdat je bang bent het niet goed genoeg te doen?

 

Door hierover na te denken kun je contraproductief gedrag sneller bij jezelf opmerken, en tot actie overgaan.

 

Tip 2: Breng collega’s op de hoogte

Als je van jezelf weet dat je soms last hebt van perfectionistisch gedrag, is het slim dit met je teamleden en je manager te bespreken. Zij kunnen je mogelijk helpen bij het omgaan met perfectionisme. En als je dreigt in de knoop te raken met bijvoorbeeld je planning, hebben ze mogelijk meer begrip voor de situatie wanneer ze al weten dat je een perfectionist bent.

 

Tip 3: Slim omgaan met fouten

Het is te makkelijk om gewoon te zeggen: “accepteer fouten”. Dat kan een vrijbrief zijn om het werk helemaal niet serieus te nemen. Wat wel kan, en wat je ook makkelijker kunt toepassen, is om fouten te accepteren, ervan te leren, en dan waar mogelijk te corrigeren. Stel de koers bij, dus in plaats van te denken: ‘fout = falen’, denk je: ‘een fout is een kans om te leren en te verbeteren.’

 

Tip 4: Maak afspraken in het team

De cultuur in een organisatie kan perfectionisme verder aanwakkeren. In het verlengde van tip 2 en tip 3, is het daarom slim om afspraken te maken in het team. Hoe gaan jullie bijvoorbeeld om met gemaakte fouten? En hoe vangen jullie drukke periodes op? Door hierover in gesprek te gaan met elkaar, kan een deel van de voedingsbodem voor perfectionisme worden weggenomen.

 

Tip 5: Relativeer

Zoals al eerder aangestipt, heeft perfectionisme veel te maken met de angst om fouten te maken. Maar hoe erg is fouten maken eigenlijk? Wanneer je merkt dat je perfectionisme weer opspeelt, is het slim om te bedenken dat je werk niet je identiteit bepaalt. Werk is belangrijk, maar niet het belangrijkste. Door op die manier het belang van een klus te relativeren, kun je vrijer werken.

 

Tip 6: Werk aan jezelf

Wie een echte perfectionist is, en daar vaak last van heeft, kan wel wat meer gebruiken dan deze tips. Daarom is de laatste tip ‘werk aan jezelf’. Dit kan persoonlijk door (zelfhulp) boeken te lezen of goede gesprekken te voeren met vrienden, maar ook met een coach, in trainingen of zelfs bij een psycholoog.

 

Misschien ligt er namelijk onbewust een traumatische ervaring ten grondslag aan de angst om fouten te maken. Professionele hulp is in dat geval een goede optie.

Perfectionisme en faalangst. TED Talk van Michel Taal over omgaan met faalangst.

Perfectionisme loslaten

Om af te sluiten nog een noot over perfectionisme. Want wanneer verandert gezonde ambitie in ongezond perfectionisme? Dingen goed willen doen, is zeker niet altijd fout. Het is wel een probleem als het zulke vormen aanneemt dat je functioneren negatief beïnvloedt. Hopelijk heb je met bovengenoemde zes tips voldoende input, en kun je vanaf nu je perfectionisme overwinnen.

Zou je graag meer willen weten over verscheidende soft skills die je kunnen helpen in je professionele carriere?

 

Lees hier meer soft skills tips & blogs!

Deel dit artikel